Miejscem zamieszkania dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską jest miejsce zamieszkania rodziców albo tego z rodziców, któremu wyłącznie przysługuje władza rodzicielska lub któremu zostało powierzone wykonywanie władzy rodzicielskiej. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje na równi obojgu rodzicom mającym osobne miejsce zamieszkania, miejsce zamieszkania dziecka jest u tego z rodziców, u którego dziecko stale przebywa.
Co w sytuacji gdy w wyroku rozwodowym sąd określił miejsce zamieszkania przy jednym z rodziców, natomiast wskutek istotnej zmiany okoliczności, zachodzi konieczność zmiany rozstrzygnięcia w tym zakresie? Wówczas należy wystąpić z wnioskiem o zmianę miejsca zamieszkania dziecka do właściwego sądu rejonowego. Sąd po przeprowadzeniu postępowania może orzec, że małoletni będzie miał miejsce zamieszkania przy drugim rodzicu. Opłata od pisma inicjującego w/w postępowanie wynosi 40 zł.
Niejednokrotnie zmiana miejsca zamieszkania dziecka pociąga za sobą konieczność zainicjowania kolejnego postępowania. W sytuacji gdy w wyroku rozwodowym sąd zobowiązał ojca do uiszczania alimentów na rzecz małoletniego z uwagi na to, że mieszkał on z matką, zmiana miejsca zamieszkania dziecka, powoduje przejście ciężaru związanego z zaspokojeniem podstawowych potrzeb małoletniego na drugiego rodzica. Wówczas celowym pozostaje wystąpienie z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego oraz o zasądzenie alimentów od matki, u której uprzednio mieszkał małoletni. W jednym pozwie można zawrzeć obydwa żądania. Alimenty są świadczeniem powtarzającym się. Wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok. Opłata od pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu, nie może być jednak niższa niż 30 zł.
Dlaczego sąd nie może wszystkiego rozstrzygnąć w jednym postępowaniu? Dlatego, że wniosek o zmianę miejsca zamieszkania dziecka rozpatrywany jest w tzw. postępowaniu nieprocesowym, zaś pozew o uchylenie obowiązku alimentacyjnego oraz o zasądzenie alimentów na rzecz dziecka od drugiego rodzica, w tzw. postępowaniu procesowym. Dodatkowo dopiero prawomocne postanowienie o zmianie miejsca zamieszkania dziecka stanowi przesłankę do wystąpienia z powództwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.
W sytuacji gdy miejsce zamieszkania dziecka faktycznie się zmieniło, zaś rodzic u którego obecnie przebywa dziecko, zaniecha płacenia alimentów, istnieje ryzyko zainicjowania przeciwko niemu postępowania egzekucyjnego. Ojciec, u którego zamieszkał małoletni, będzie bowiem przekonany o tym, że nie jest już zobowiązany do uiszczania alimentów na rzecz dziecka. Należy jednak liczyć się z tym, że do momentu rozstrzygnięcia przez sąd żądania zawartego w pozwie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego, w obrocie funkcjonuje orzeczenie, w którym sąd nałożył na rodzica obowiązek uiszczania świadczeń alimentacyjnych w konkretnej kwocie. Wówczas należy wystąpić z pozwem o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z datą wsteczną, tj. z datą od kiedy dziecko przebywa u drugiego rodzica. W piśmie warto zawrzeć wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego.