W październiku 2023 r. ustawodawca wprowadził do kodeksu karnego nowe przestępstwo. Polega ono na uchylaniu się od uprzednio orzeczonego wobec sprawcy obowiązku naprawienia szkody, zapłaty zadośćuczynienia lub nawiązki.
Osoba która wyczerpuje swoim zachowaniem znamiona w/w czynu zabronionego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Przestępstwo jest ścigane na wniosek pokrzywdzonego. W praktyce oznacza to, że składając ustnie zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, pokrzywdzony musi złożyć do protokołu tzw. wniosek o ściganie, tj. oświadczyć że żąda ścigania sprawcy przestępstwa.
Jednocześnie ustawodawca wskazał, że nie podlega karze sprawca przestępstwa który wykonał w całości orzeczony wobec niego środek kompensacyjny nie później niż przed upływem 30 dni od dnia pierwszego przesłuchania w charakterze podejrzanego. Oznacza to, że podejrzany ma możliwość uniknięcia kary w sytuacji gdy naprawił m.in. szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu we wskazanym terminie.
Na mocy w/w przepisu odpowiedzialność karną mogą ponosić również sprawcy skazani za poszczególne przestępstwa przed październikiem 2023 r.
Do tej pory w sytuacji kiedy sąd orzekł obowiązek naprawienia szkody czy też zapłaty zadośćuczynienia/nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, w/w mógł zainicjować postępowanie egzekucyjne wobec sprawcy przestępstwa. Niestety gdy skazany uchyla się od zapłaty, postępowanie egzekucyjne przeważnie okazuje się bezskuteczne, ostatecznie – umarza się je z uwagi na niemożliwość wyegzekwowania środków.
Dlatego też ustawodawca wprowadził nowe przestępstwo do kodeksu karnego które ma na celu objęcie osób pokrzywdzonych dodatkową ochroną prawną.