Zgodnie z treścią art. 62 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, kto, wbrew przepisom ustawy, posiada środki odurzające lub substancje psychotropowe, podlega pozbawieniu wolności do lat trzech. W zależności od ilości posiadanych środków, ustawa przewiduje typ kwalifikowany oraz uprzywilejowany. W sytuacji kiedy przedmiotem czynu są środki w ilości nieznacznej, przeznaczone na własny użytek sprawcy, istnieje możliwość umorzenia postępowania. Może to nastąpić zarówno na etapie postępowania przygotowawczego jak i sądowego. Jest to istotne z punktu widzenia sprawcy, któremu zależy na zachowaniu statusu osoby niekaranej, chociażby z uwagi na podejmowane zatrudnienie.
W/w ustawa nie definiuje pojęcia „nieznaczna ilość” środków odurzających lub substancji psychotropowych. Wyrażenie to należy utożsamić ze słowem „błahy”, „niewielki”. W orzecznictwie przyjmuje się, że ilość ta nie powinna przekroczyć kilku gramów. Umorzenie postępowania może nastąpić gdy orzeczenie kary wobec sprawcy jest niecelowe ze względu na okoliczności popełnienia czynu oraz stopień jego społecznej szkodliwości.
Przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości należy uwzględnić rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia. Podkreślić jednak należy, że umorzenie postępowania może nastąpić wyłącznie wówczas, gdy sprawca posiadał nieznaczną ilość środków odurzających lub substancji psychotropowych, tj. nie więcej niż kilka gramów.
Odpowiedni wniosek może być złożony zarówno na etapie postępowania przygotowawczego jak i sądowego. Postanowienie o umorzeniu postępowania może wydać również prokurator.
W sytuacji kiedy organ nie uwzględnił naszego wniosku, warto przedstawić sądowi argumenty stanowiące o możliwości warunkowego umorzenia postępowania. Sprawca, w stosunku do którego sąd warunkowo umorzył postępowanie, uzyska z Krajowego Rejestru Karnego zaświadczenie o niekaralności. Przy czym podkreślenia wymaga to, że ustawa uzależnia możliwość wydania przez sąd w/w orzeczenia od spełnienia kilku przesłanek. Warunkowe umorzenie następuje na okres próby, który wynosi od roku do trzech lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia.
Podejmowanie odpowiednich czynności już na etapie postępowania przygotowawczego może zminimalizować ujemne skutki dla sprawcy przestępstwa.