Menu Zamknij

Oświadczenie o potrąceniu wierzytelności a rozkład ciężaru dowodowego w postępowaniu cywilnym

Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelnością drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Producent rolny w ramach zawartej umowy kontraktacji dostarczył kontraktującemu określoną ilość owoców. W związku z wykonaną umową, rolnik wystawił fakturę, zakreślając kontraktującemu siedmiodniowy termin na zapłatę wskazanej kwoty. Podmiot, który przyjął produkty rolne, oświadczył że nie uiści wynagrodzenia w całości  z uwagi na to, że część owoców nie nadaje się do sprzedaży.

Wskutek powyższego kontraktujący składa producentowi rolnemu oświadczenie o potrąceniu wierzytelności z tytułu szkody, jaką poniósł w związku nienależytym wykonaniem przez producenta rolnego umowy polegającej na dostarczeniu mu wadliwych owoców. Należy mieć na względzie to, że na mocy udzielonego pełnomocnictwa procesowego, adwokat nie może skutecznie złożyć drugiej stronie oświadczenia o potrąceniu wierzytelności. Podniesienie zarzutu potrącenia w postępowaniu cywilnym jest zwykle konsekwencją uprzedniego złożenia oświadczenia o potrąceniu, które wywiera skutki materialnoprawne. Oświadczenie o potrąceniu może być skutecznie złożone również w postępowaniu apelacyjnym.

Producent rolny nie zgadza się ze stanowiskiem kontraktującego, dlatego też postanawia złożyć w sądzie pozew o zapłatę wskazanej kwoty pieniężnej. Co musi udowodnić, żeby sąd uwzględnił jego powództwo? Czy rolnik zobowiązany jest do wykazania, że dostarczony przez niego produkt nie posiadał wad? Odpowiedź zawiera art. 6 k.c. Zgodnie z jego treścią, ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. To na pozwanym, jako tym, który przedstawia do potrącenia swoją wierzytelność, zgodnie z rozkładem ciężaru dowodowego wynikającego z art. 6 k.c. spoczywa obowiązek wykazania istnienia tej wierzytelności i jej wysokości. Kontraktujący, dla skuteczności zgłoszonego zarzutu, powinien udowodnić roszczenie przedstawione do potrącenia, na takich samych zasadach, jak powód miał obowiązek udowodnić żądanie pozwu. Niewykonanie tego obowiązku skutkuje procesową konsekwencją jaką jest nieuwzględnienie przedmiotowego zarzutu.

Producent rolny zobowiązany jest do wykazania faktu zawarcia umowy oraz dostarczenia kontraktującemu produktów rolnych, które zostały przez niego przyjęte. Stąd istotnym jest, ażeby nie podejmować inicjatywy dowodowej, która zgodnie z rozkładem ciężaru dowodu, leży w gestii drugiej strony.