Zgodnie z treścią art. 160 § 1 k.k., ten kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Z kolei jeżeli na sprawcy ciąży obowiązek opieki nad osobą narażoną na niebezpieczeństwo, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5 (art. 160 § 2 k.k.). Przyjmuje się, że lekarz może odpowiadać karnie za przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu pacjenta w związku z zabiegiem leczniczym (rozumianym w szerokim znaczeniu tego pojęcia, tzn. obejmującym diagnozę, terapię i profilaktykę chorób) tylko w razie zawinionego błędu sztuki lekarskiej. Ustalenie błędu w sztuce lekarskiej zależy od odpowiedzi na pytanie czy postępowanie lekarza w konkretnej sytuacji i z uwzględnieniem całokształtu okoliczności istniejących w chwili zabiegu, a zwłaszcza tych danych, którymi wówczas dysponował albo mógł dysponować, zgodne było z wymaganiami aktualnej wiedzy i nauki medycznej oraz powszechnie przyjętej praktyki lekarskiej” (por. wyrok SN z dnia 29 kwietnia 1994 r., WR 70/94 – OSNKW 1994 z. 11-12, poz. 70; wyrok SN z dnia 10 grudnia 2002 r., V KK 33/02, LEX nr 75498). W doktrynie podkreśla się (vide: np. w Kodeks karny. Komentarz pod red. R. Stefańskiego 2017 r. do art. 160, teza 39-40), że na zobowiązanym do opieki spoczywa powinność racjonalnego wykorzystania wszystkich, dostępnych w określonej sytuacji, środków i metod. Ocena zachowania musi nastąpić przez porównanie z wzorcem racjonalnie działającego gwaranta. Złożą się na nią także szczególne informacje, wiedza i doświadczenie, którym zobowiązany do działania dysponował. Z samego faktu nastąpienia skutku nie można wyprowadzać wniosku, że gwarant działał nieracjonalnie. Ocena w tym zakresie musi być bowiem zrelatywizowana do stanu z chwili konkretyzacji niebezpieczeństwa, nie zaś ex post (vide: A. Zoll, w Kodeks karny. Komentarz t. I, 2007, s.70). Skutek będący znamieniem przestępstwa popełnionego z zaniechania może być przypisany sprawcy tylko wówczas, gdy był on przewidywalny, a niebezpieczeństwo dla dobra prawnego rozpoznawalne. Zakres obowiązków ciążących na gwarancie musi być definiowany w odniesieniu do tego momentu czasowego, w którym on działa, w oparciu o wtedy dostępne mu informacje o okolicznościach stanu faktycznego. W odniesieniu do tego momentu formułowane powinny być wnioski co do zakresu realizacji tychże obowiązków i niebezpieczeństw, które wynikać mogą z ich zaniechania.
Rozważając odpowiedzialność karną lekarza za przestępstwo przeciwko życiu i zdrowiu pacjenta należy ustalić czy czynności lecznicze zostały wykonane zgodnie z zasadami wiedzy i sztuki medycznej, następnie czy swoim zachowaniem lekarz naruszył obiektywny obowiązek ostrożności a także czy istnieje związek przyczynowy pomiędzy błędem a powstałym skutkiem.
Skutkiem należącym do znamion strony przedmiotowej występku z art. 160 § 2 k.k. jest nie tylko wywołanie takiej sytuacji, w której pacjent znajduje się, nie będąc uprzednio w położeniu grożącym mu bezpośrednim niebezpieczeństwem dla życia lub zdrowia, ale również na utrzymaniu (nie odwróceniu, nie zmniejszeniu) istniejącego już poziomu tego niebezpieczeństwa w czasie kiedy urzeczywistnił się obowiązek działania lekarza – gwaranta. Błąd w sztuce lekarskiej jest kategorią obiektywną, tj. zależną wyłącznie od stanu wiedzy medycznej na danym etapie rozwoju tej wiedzy. Stan wiedzy medycznej pozwala na ocenę, że określone działanie lub zaniechanie lekarza było prawidłowe czy też nie. Ocena w tym zakresie wiąże się z posiadaniem wiadomości specjalnych. Błędu w sztuce nie można w żaden sposób utożsamiać z winą. Lekarz musi mieć obiektywną możliwość właściwego rozpoznania choroby. Lekarz obowiązany jest podjąć wszelkie możliwe czynności diagnostyczno – terapeutyczne, jakie tylko w danej chwili i warunkach są możliwie oraz jakie wynikają z aktualnego stanu wiedzy medycznej – także wówczas, gdy nie da się wykluczyć, że pacjent i tak mimo ich wdrożenia zachorowałby lub zmarł (wyrok SN z dnia 8.06.2010r., III KK 408/09; wyrok SN z dnia 21.09.2006 r., V KK 10/06 – Legalis). Długotrwałość, stopień złożoności procesów diagnostycznych i medycznych oraz brak pewności, że doprowadzą do osiągnięcia pożądanych rezultatów nie oznacza, iż należy ich zaniechać. Odpowiedzialność lekarza za czyn z art. 160 § 2 i 3 kk będzie natomiast wyłączona, jeśli jego działanie (bądź brak działania) nie nosi znamion błędu w sztuce medycznej, jak i wtedy, gdy ustalone zostanie, że podjęcie przez niego działań, do których był zobowiązany, nie odwróciłoby (nie zmniejszyło, nie ograniczyło) niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia pacjenta (tj., gdy w danej sytuacji faktycznej nie można było podjąć żadnych działań leczniczych, które ów skutek byłyby w stanie odwrócić lub zmniejszyć). Zastrzec przy tym należy, że zakres obowiązków ciążących na lekarzu musi być definiowany w odniesieniu do tego momentu czasowego, w którym on działa oraz w oparciu o wtedy dostępne mu informacje i okoliczności stanu faktycznego. W odniesieniu do tego momentu formułowane powinny być wnioski co do zakresu realizacji tychże obowiązków i niebezpieczeństw, które wynikać mogą z ich zaniechania (wyrok SN z dnia 5.04.2013r., IV KK 43/13; wyrok SN z dnia 21.08.2012r., IV KK 42/12; wyrok SN z dnia 14.07.2011r., III KK 77/11; postanowienie SN z dnia 19.01.2011r., IV KK 356/10; wyrok SN z dnia 8.06.2010r., III KK 408/09; wyrok SN z dnia 21.09.2006 r., V KK 10/06 – Legalis)