Menu Zamknij

Klauzula antykumulacyjna

Orzeczenie w postępowaniu karnym na rzecz pokrzywdzonego nawiązki, obowiązku naprawienia szkody w całości lub w części, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jest możliwe w sytuacji spełnienia kilku przesłanek. Wobec oskarżonego musi zapaść wyrok skazujący lub warunkowo umarzający postępowanie, zaś roszczenie wynikające z popełnionego przestępstwa nie może być przedmiotem innego postępowania, np. cywilnego, tym samym o roszczeniu tym uprzednio nie mógł orzec inny sąd. Nadto ustawa musi przewidywać orzeczenie nawiązki, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia.

Należy odróżnić pojęcie zadośćuczynienia od  naprawienia szkody. Zadośćuczynienie ma na celu przyznanie pokrzywdzonemu finansowej rekompensaty za doznaną przez niego krzywdę, doświadczenie negatywnych emocji. Z kolei szkoda wiąże się z poniesieniem przez pokrzywdzonego majątkowego uszczerbku wskutek dopuszczenia się przez oskarżonego danego czynu zabronionego.

W sytuacji wniesienia aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego, pokrzywdzony powinien do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na rozprawie głównej złożyć oświadczenie, że będzie działał się w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Umożliwi mu to chociażby następcze zaskarżenie niekorzystnego orzeczenia wydanego przez sąd orzekający w pierwszej instancji. Oskarżyciel posiłkowy jest bowiem stroną toczącego się postępowania.

Pokrzywdzony przestępstwem może żądać orzeczenia na jego rzecz m.in. zadośćuczynienia, obowiązku naprawienia szkody. Istnieje również możliwość wystąpienia z powództwem cywilnym o zasądzenie wskazanej kwoty pieniężnej  po uprawomocnieniu się wyroku wydanego przez sąd w postępowaniu karnym. Pamiętać należy o kategorycznym zakazie rozstrzygania w różnych postępowaniach o tej samej szkodzie.

Zasądzenie od oskarżonego zadośćuczynienia, obowiązku naprawienia szkody, odszkodowania albo nawiązki nie zamyka pokrzywdzonemu drogi do dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym, tylko wówczas gdy zasądzone kwoty nie pokryją całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę.

Występując z konkretnym roszczeniem należy również mieć na względzie terminy przedawnienia wskazane w kodeksie cywilnym.