Pierwsza wizyta w sądzie jest stresująca zarówno dla świadków jak i stron postępowania. Zobrazowanie jej przebiegu jest niejednokrotnie pomocne. Wchodząc do sądu mają Państwo styczność z ochroniarzem, który weryfikuje to, co znajduje się m.in. w torebce, plecaku, kieszeniach odzieży. Ma to na celu zapewnienie bezpieczeństwa w sądzie. Jesteście Państwo zobowiązani do poddania się kontroli. Przechodząc przez tzw. „bramkę”, mechanizm weryfikuje czy mają Państwo ze sobą przedmioty, których wniesienie do budynku jest niedozwolone. W dalszej kolejności udajecie się Państwo pod właściwą salę, jej nr znajduje się na zawiadomieniu, bądź wezwaniu, które otrzymaliście Państwo z sądu. W sytuacji wystąpienia problemów związanych z odnalezieniem sali rozpraw, możecie Państwo udać się do biura obsługi interesanta, które zwykle znajduje się w budynku sądu, na parterze.
Na drzwiach sali widnieje tzw. „wokanda”, czyli kartka, na której wyszczególnione są godziny rozpraw. Warto upewnić się, że sygnatura sprawy, na którą się Państwo stawiliście, znajduje się na danej kartce, bądź monitorze (niekiedy wokanda jest elektroniczna). Protokolant wywoła Państwa sprawę. Niejednokrotnie nastąpi to z opóźnieniem, jednak należy cierpliwie czekać na swoją kolej. Opóźnienie nie jest wynikiem złej woli sądu, a tego, że nie zawsze da się przewidzieć jaki czas jest niezbędny na przeprowadzenia danej rozprawy. Po wejściu na salę, należy zająć odpowiednie miejsce. Jeżeli jesteście Państwo stroną postępowania cywilnego, w zależności od roli w jakiej Państwo występujecie, tj. powoda/wnioskodawcy, bądź pozwanego/uczestnika, siadacie Państwo kolejno po prawej, bądź lewej stronie sędziego. Jeżeli zostaliście Państwo wezwani jedynie w charakterze świadka, należy usiąść na miejscu przeznaczonym dla publiczności, które znajduje się naprzeciwko sądu. Proszę nie obawiać się jednak tego, że zajęliście Państwo niewłaściwe miejsce, sąd wskaże odpowiednią ławę, na której należy usiąść, jeżeli zauważy, że sprawia to Państwu problem. W postępowaniu karnym oskarżony zajmuje miejsce po lewej stronie sądu, zaś prokurator i oskarżyciel posiłkowy po prawej.
Następnie sąd weryfikuje kto stawił się na sali rozpraw. Zaczyna od osoby, która zainicjowała postępowanie cywilne, w dalszej kolejności sprawdza czy pojawił się pozwany/uczestnik. Kolejno, jeżeli na termin rozprawy/posiedzenia zostali wezwani świadkowie, sąd odczytuje ich imiona i nazwiska. Sąd pyta o merytoryczne stanowiska stron i zwykle przystępuje do przeprowadzania postępowania dowodowego, tj. odbiera zeznania od świadków oraz stron postępowania. W pierwszej kolejności może nastąpić tzw. informacyjne przesłuchanie stron, ma to na celu zapoznanie się przez sąd z sytuacją faktyczną oraz prawną danej sprawy. Następnie ma miejsce odebranie zeznań od świadków. Są oni przesłuchiwania pojedynczo. W trakcie składania zeznań przez jednego świadka, reszta znajduje się poza salą rozpraw. Warto wiedzieć, że jako strona postępowania, możecie Państwo zadawać świadkom pytania związane ze sprawą.
Niejednokrotnie, z uwagi na liczne wnioski dowodowe, sąd odracza termin rozprawy, na który wzywa pozostałych świadków. Podaje wówczas datę posiedzenia, którą należy zapisać. Jako strona postępowania, możecie Państwo być przesłuchiwani również na końcu postępowania, tj. przed zamknięciem rozprawy. Sąd pyta Państwa czy potwierdzacie to, co powiedzieliście Państwo w trakcie przesłuchania informacyjnego. Wówczas zeznania te nabywają moc dowodową. W tym momencie można również zadawać dodatkowe pytania drugiej stronie oraz rozszerzać złożone przez siebie uprzednio zeznania. Przed zamknięciem rozprawy sąd odbiera od stron ich końcowe stanowiska. Stanowią one podsumowanie przebiegu całego postępowania. W tym momencie mają Państwo możliwość przedstawienia argumentów, które przemawiają za zasadnością przyjętego stanowiska. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok/postanowienie. Warto wiedzieć, że sąd ma możliwość odroczenia ogłoszenia orzeczenia na czas do dwóch tygodni. Wówczas podaje datę oraz salę, w której to nastąpi. Stawiennictwo na ogłoszeniu orzeczenia nie jest obowiązkowe.
Przewód sądowy w postępowaniu karnym rozpoczyna się od odczytania aktu oskarżenia. Następnie sąd odbiera wyjaśnienia od oskarżonego. Kolejno przeprowadzane jest dalsze postępowanie dowodowe, jeżeli uprzednio zostały zgłoszone stosowne wnioski. Podobnie jak w postępowaniu cywilnym, w trakcie składania zeznań przez jednego świadka, reszta znajduje się poza salą rozpraw. Po zamknięciu przewodu sądowego, sąd udziela głosu stronom. W pierwszej kolejności głos zabiera prokurator, następnie oskarżyciel posiłkowy, jeżeli występuje w sprawie, zaś na końcu oskarżony. Podobnie jak w postępowaniu cywilnym, sąd ma możliwość odroczenia ogłoszenia orzeczenia. Wówczas podaje datę oraz salę, w której to nastąpi. Stawiennictwo na ogłoszeniu orzeczenia nie jest obowiązkowe.